Uit Dagblad van het Noorden van 27 september een interview met Marcel Metze. Schrijver van het ontluisterende boek “Hoog Spel – De politieke biografie van Shell” :
Van de NAM hoeft Groningen niets te verwachten. En de overheid is geen partij voor Shell, zegt onderzoeker Marcel Metze. ‘Het is een stelletje amateurs’
Als je het gedrag van grote bedrijven zoals Shell echt wilt veranderen, dan heb je tegenmacht nodig. Bijvoorbeeld door een flink aandelenpakket te kopen. Dat zegt onderzoeker-journalist Marcel Metze, schrijver van een boek over Shell.Marcel Metze praat in House of Connections over zijn boek over Shell.
De Nederlandse overheid, laat staan de regionale in Groningen, is geen partij voor multinationals zoals Shell. Daar laat Metze geen misverstand over bestaan. ,,We hebben een zwakke overheid. Het is een stelletje amateurs. Er is veel naïviteit geweest tot nu toe.’’
Het ontbreekt vaak aan kennis over bedrijven zoals Shell. ,,Je moet het spel kennen. Je moet weten hoe ze het spelen. Hoe ze opereren. Zorg dat je deskundigheid in huis hebt. En dat is nu niet zo, er is veel verdwenen bij de overheid. Ook vakinhoudelijk en technisch. Als je een vergunning beoordeelt, moet je weten waar die over gaat, wat je nu eigenlijk vergunt. Dat is nu vaak niet zo.’’
Ondanks alle mooie verhalen gaat het multinationals maar om één ding, aldus Metze: winst maken. Dat is ook de opdracht die ze van hun aandeelhouders hebben meegekregen. ,,Shell was nooit een familiebedrijf, het is altijd een aandeelhoudersbedrijf geweest. Met een goed politiek netwerk.’’
Shell laveert tussen wetten en staten
Metze was te gast bij het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen, in de voormalige V&D in het stadshart. Hij werd in het nieuwe House of Connections aan de Grote Markt ondervraagd door Peter Postma, docent van de Hanzehogeschool en onderzoeker aan de Leidse universiteit.
Metze publiceerde in mei een imposant boek over de geschiedenis van Shell ( Hoog Spel – de politieke biografie van Shell ), een klus waar hij samen met een team onderzoekers bijna tien jaar over deed. Alleen het onderzoek al kostte 6 ton.
Het boek leert dat de machtige multinational al heel lang behendig laveert tussen wetten, overheden en staten. Steeds past het bedrijf zich daarbij aan bij de lokale situatie.
,,Shell houdt zich aan de wet van de landen waarin ze actief zijn. Dit blijft altijd een kernwaarde voor Shell. Ze zullen wel altijd proberen die grenzen zo veel mogelijk op te rekken. Daar zijn heel veel voorbeelden van’’, aldus Metze. ,,Je doet waar je in elk land mee weg kunt komen, zei oud-topman Wagner letterlijk tegen mij. En dat is zo tot op de dag van vandaag. Ze hebben het gevoel dat het niet anders kan, dat het onvermijdelijk is.’’
NAM staat in de uitverkoop
Metze ziet dat Shell al druk bezig is met de exit-strategie voor Groningen. ,,De NAM staat in de uitverkoop, Shell wil er vanaf. Hier ligt een duidelijke verantwoordelijkheid voor de overheid en de politiek. En als u mij vraagt: wat hebben we in Groningen van de NAM te verwachten, is mijn antwoord simpelweg: niets.’’
Het persoonlijk aanspreken van bestuurders, desnoods via de rechter, heeft volgens Metze zin. ,,Ik denk dat dat heel veel invloed zal hebben. Er zijn nu nog ontsnappingsmogelijkheden.’’
We zijn machteloos tegen grote bedrijven
Ethicus Huub Ruel van de Universiteit Twente waarschuwt dat burgers de invloed van grote bedrijven onderschatten. Inmiddels zijn er wereldwijd zo’n 100.000 multinationals. ,,We zijn toch een beetje in handen van die grote bedrijven. Dat is de werkelijkheid waar we in leven. Dat hebben we laten gebeuren.’’
,,En als je de websites van die bedrijven bekijkt, is het net of het allemaal goede doelen zijn geworden. Maar je ziet regelmatig dat bedrijven zich niet aan de regels houden, betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen. Hier in Groningen zegt de samenleving: nu is het genoeg. Maar de dingen die hier in Groningen gebeuren, gebeuren elders op de wereld ook.’
Bron: Dagblad van het Noorden