Terwijl de NAM verantwoording aflegt over het gasdebacle in Groningen, blijft het bedrijf vijanden maken in Twente. Bezorgde bewoners reageerden ontsteld op het nieuws dat de NAM in 2023 weer afvalwater wil injecteren in de bodem, waarna het ministerie het bedrijf deze week via Twitter terugfloot.
Bron: Volkskrant; Pieter Hotse Smit; 12 oktober 2022
Vanwaar de Twentse onrust?
Die komt rechtstreeks uit een presentatie die de Nederlandse Aardolie Maatschappij in september maakte voor het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Op slide 7 van het document, dat deze week door Stichting Stop Afvalwater Twente werd opgemerkt op Mijnbouwvergunningen.nl, staat te lezen dat de NAM in 2023 en 2024 weer afvalwater in lege Twentse gasvelden wil spuiten.
Sinds eind vorig jaar ligt dit injecteren stil, maar de NAM maakte begin dit jaar al bekend de Twentse velden nog drie jaar te willen gebruiken. Na gesprekken die later tussen het ministerie en het bedrijf zijn gevoerd ontstond echter in Twente het idee dat injecteren voorgoed verleden tijd zou zijn.
Hoe komt de NAM in Twente terecht?
De bron van het afvalwater ligt noordelijker, in Schoonebeek. De oliebel bij dit Drentse dorp was in 1947 de reden dat Shell en Esso de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) stichtten. Sinds 2011 wordt het productiewater dat in Schoonebeek bij de oliewinning mee naar boven komt, inclusief chemicaliën, via oude pijpleidingen en putten in de Twentse bodem gepompt.
Tot vorig jaar december dus, toen de NAM het injecteren uit eigen beweging stopte. Niet vanwege de Kamermeerderheid voor stopzetting of het massale verzet van inwoners als Herman Finkers, die vrezen voor bodemverstoring en -verontreiniging. Ook niet nadat het injecteren in Twente door het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) onder verscherpt toezicht was geplaatst toen bleek dat in een van de buitenbuizen een scheur zat, en monitoring te wensen over liet.
Pas toen eind vorig jaar bleek dat er te hoge concentraties van de chemische stof tolueen in het water zaten, zette de NAM het injecteren stop. De NAM ging de vergunning wel vaker te buiten met te hoge concentraties tolueen, maar omdat dit voor mens en milieu geen direct risico vormt, liet het SODM het gasbedrijf begaan. Eenmaal onder verscherpt toezicht kon dit niet meer. ‘Vanaf toen zeiden we: elke overtreding is een bon’, laat een SODM-woordvoerder weten. De NAM stopte vervolgens het injecteren.
Kan de NAM zomaar weer beginnen?
Afgaand op de ongebruikelijke reactie via Twitter van het ministerie dinsdag lijkt dit niet het geval. ‘De afvalwaterinjectie in Twente kan niet worden hervat’, tweette EZK na berichtgeving in dagblad Tubantia over de plannen van de NAM. ‘Want per 1 januari vervalt de vergunning en dus is opstarten dan niet mogelijk.’
Het ministerie van EZK refereert aan de vergunning van een installatie die het teveel aan tolueen uit het water moet filteren, zodat het alsnog de Twentse ondergrond in mag. In een korte reactie wil de NAM alleen kwijt dat zonder deze vergunning ‘het herstarten van de waterinjectie in Twente niet aan de orde is’. Het bedrijf kan een nieuwe vergunning aanvragen, maar gaat niet in op de vraag of ze dit ook gaat doen.
Wat wil het ministerie?
Door het gebrek aan draagvlak zijn ze bij EZK niet blij als de NAM weer water gaat injecteren in Twente. Maar het is de vraag wat staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) kan doen, mocht de NAM doorzetten. Het bedrijf heeft een eeuwigdurende concessie om water onder Twente te spuiten en het is de vraag op welke gronden het bedrijf dan een vergunning kan worden onthouden die dit proces schoner zou maken. Het ministerie had hier woensdag geen antwoord op.
Waarom moet het in Twente?
Het vanwege de hoge olieprijs rendabele Schoonebeekse veld weer opstarten kan alleen als het productiewater, dagelijks 3 miljoen liter, ergens heen kan. Het bedrijf zegt dat dit nu nog alleen in Twente kan. Vanwege de gevoeligheden aldaar wil het bedrijf het water dichter bij het Schoonebeekse veld gaan opslaan. Maar uit de NAM-presentatie blijkt dat ze tot ergens in 2024 nodig hebben om lege velden daar gebruiksklaar te maken.
Wat vinden ze in Drenthe?
Door alle olievoorspoed die gepaard ging met de winning in Schoonebeek is het een van de weinige plekken in Nederland waar de NAM wél geliefd is. Maar toen in januari bekend werd dat het afvalwater over een paar jaar in Drenthe blijft, bleek uit reacties van bewoners en bestuurders dat de liefde voor de NAM ook daar zo broos is als een afgedankte gaspijpleiding.